Toeval bestaat mijn inziens niet. Dat noem ik "kans". Ik ben nu in Barcelona en je zou het toeval kunnen noemen als ik straks iemand tegen kom die ik ken. Maar dat zou ik dus kans willen noemen. Er is nl een statistische mogelijkheid dat ik iemand tegenkom die ik ken.peda schreef:Christiaan schreef:peda schreef:Als alles volgens de natuurwetten gaat, dan neigt het erna dat er geen vrij wil is. Of dat nou voor individuele beslissingen gebeurt of in groepsvorm, dat maakt volgens mij niet uit. Daar werken dezelfde krachten.Christiaan schreef:
Misschien is er geen vrije wil of beperkte vrije wil op individueel nivo. Maar belangrijke beslissingen worden in de regel genomen in samenwerkingsverbanden. Daar moet wel een vorm van consensus worden gevonden, in de vorm van meerderheden, kracht van onderling afgewogen argumenten of anderzins. Of er collectief bezien ook sprake is van determinisme, de volledig deterministische wereld? Of gaat determinisme op grotere schaal weer verloren, zoals de kwantum wereld op grotere schaal zich weer voorspelbaar gaat gedragen ( althans naar huidig inzicht ).
Maar het kan zo zijn dat op quantumniveau een soort van 'total random' van toepassing is. Het blijft een lastig onderwerp, maar wel zeer interessant.
Hallo Christiaan,
Voor zover mij bekend is neurologisch tot op heden slechts vastgesteld dat beslissingsprocessen in de hersenen op grond van de "'automatische piloot"' worden voorbereid. De automatische piloot is opgebouwd uit de invloed van genen, opvoeding, ervaring etc. Bij volledige determinatie moet je er van uitgaan dat dit immense samenspel van factoren niet mede geregeld wordt door toeval, maar door uitsluitend de werking van natuurwetten. Mij gaat dat nog te ver, vooral ook omdat uitspraken over de vrije wil tot op heden meer in het filosofische trajekt liggen als dat deze hypothesen afrondend neurologisch onderbouwd worden. Wat neurologisch wel redelijk vaststaat, is dat de hersenen werken volgens het principe van de "' automatische piloot"'. Daarbij werken genetische aanleg, opvoedings- en ervaringsfactoren etc tezamen. Dat uitsluitend natuurwetten de "' regie "' voeren en het toeval in deze immense complexiteit slechts schijn is, gaat mij vooralsnog te ver. Ik houd het dus op een combinatie/wisselwerking van aanleg, ontzettend veel opgedane ervaringen en het toeval over de gehele lijn. Derhalve voor mij geen volledige determinatie, naar huidig weten. Gedeeltelijke determinatie sluit ik niet uit.
Als blijkt dat er louter een natuurlijke wereld bestaat (en dus de werking van de natuurwetten 'volgt') dan is toeval (lees: kans) daar een onderdeel van. Maar ik weet ook niet of je dat dan onder determinisme moet voegen. Het hangt er ook vanaf wat je onder determinisme verstaat. En determinisme is ook nog weer wat anders dan vrije wil. Ook van vrije wil is idd nog weinig echt concreets te zeggen. We hebben enkele aanwijzingingen, maar het brein blijft een lastig en fascinerend onderwerp. Ik deel jouw mening dat het nog veels te vroeg is om daar een antwoord op te geven.