Hoi Christiaan,
Christiaan schreef:Ik denk dat die drijfveren in ons als mens zitten. Zo voel ik het althans. Ik heb niet het idee dat mijn drijfveren nou echt op die cultuur steunt. We zijn door onze ontwikkeling natuurlijk in staat gesteld om die drijfveren beter te duiden en na te streven. Maar ik zie geen reden te geloven dat het een metafysisch karakter heeft.
Fysica versus metafysica vind ik niet zo'n nuttig onderscheid.
Ik kan niet de hele fysica bevatten en de scheidslijn tussen wat de fysica kan verklaren (met nog wat interne tegenstrijdigheden, omdat hij -naar verluidt- nog niet echt voltooid is) en waar metafysica voor nodig is ligt dus buiten mijn bereik.
Of mijn metafysische hypotheses noodzakelijk zijn (bij gebrek aan fysische verklaringsmogelijkheden) weet ik niet en is mij om het even: beschouw het maar als een verhaal dat voor mij werkt en dat ik ook jou aanbied, geheel vrijblijvend.
Zo'n 90% van de drijfveren van de mens is biologisch verankerd.
Daar is op zich niets 'goeds' of 'kwaads' aan; het is zoals het is.
Zo'n 90% van de niet biologisch verankerde drijfveren hangt samen met individuele en collectieve gewoontes, zaken waar je niet constant bewust bij stil kunt staan, want dan kom je nergens meer toe.
Je kunt ze als 'goed' of 'kwaad' beschouwen, in de loop van de tijd zie ik daar per saldo verbetering in optreden (de zogenaamde 'beschaving'), maar individueel doe je daar weinig aan en is het dus niet echt als 'goed' of 'kwaad' aan te rekenen dat je er in mee gaat.
De resterende 1%, het noch biologisch, noch sociaal of als gewoontes verankerde gedrag, kun je bewust kiezen, op grond van motieven en daar kun je persoonlijk voor verantwoordelijk gesteld worden.
Zo'n 90% daarvan motiveer je echter met ideeënsystemen die je niet zelf ontwikkeld hebt, die je napraat of waarvan je delen uit hun context rukt als dat je goed uitkomt om je gedrag te rechtvaardigen.
Ook dat is eerder een collectief (dat zo'n ideeënsysteem ontwikkelt, in stand houdt en volgt) aan te rekenen als 'goed' of 'fout' dan een individu.
Resteert zo'n 0,1% individuele vrijheid waarmee je 'naar de maan kunt reiken', waarmee je je biologische, sociale en intellectuele beperkingen kunt proberen te overstijgen.
Dat kan met kunst, dat kan met wetenschap & technologie en dat kan met religie.
Een marginaal vernisje, maar essentieel voor onze identiteit, ons mens-zijn, ons vermogen tot vooruitgang als mensheid en ... onze claim 'de kroon op de schepping' te zijn.
En dat 'naar de maan reiken' doen we ook collectief, schijnbaar 'vanzelf' vanuit individueel perspectief, door beschaving van samenlevingen, door modernisering van ideeënsystemen en doordat sociale en intellectuele patronen doorbroken worden door eigenzinnige individuen.
Inspiratie, nieuwsgierigheid, onzelfzuchtige liefde, onze 'humaniserende' drijfveren/vermogens, zijn inherent menselijk, geworteld in dat marginale stukje van onszelf waarmee we onszelf kunnen en moeten overstijgen om ons mens-zijn te 'vervullen'.
We reiken ermee naar een 'maan', iets dat onszelf overstijgt, of dat nu schoonheid, tot nu toe onbereikbare waarheid over de 'werkelijkheid' of het goddelijke is.
Dat wat nog niet is, dat wat voorbij wat we al (individueel en collectief) bereikt hebben ligt.
Christiaan schreef:Volgens mij heb je het nu over concepten. Die bestaan niet echt, maar die hebben wij gecreëerd m.b.v. taal
Alles wat bestaat is gecreëerd; alles wat gecreëerd is bestaat; althans zo begrijpen we de werkelijkheid waarin we leven.
Of dat nu concepten zijn of iets waarvan we veronderstellen dat het accuraat beschreven wordt door onze concepten.
Van de natuurkundig beschrijfbare werkelijkheid, via de biologisch beschrijfbare werkelijkheid, via de sociologisch beschrijfbare 'werkelijkheid', via de conceptuele 'werkelijkheid', naar dat waarnaar we slechts met kunst, wetenschap en religie kunnen reiken zonder het ooit echt vast te kunnen pakken krijgt taal een steeds grotere creatieve en 'performatieve' rol en steeds minder een beschrijvende rol.
Christiaan schreef:Als God een concept is, dan is Hij een idee of woord dat door mensen is bedacht, en voor mij heeft het dan niet veel betekenis.
Juist wat we bedenken heeft betekenis; wat we als 'gegeven' beschouwen is betekenisloos...
Christiaan schreef:Als we een goede, mooie, bloeiende samenleving willen hebben, dan denk ik niet dat geloof de goede oplossing is. Ik denk dat educatie, wetenschap, gelijke rechten voor iedereen, scepticisme, humanisme, filosofie, rede en liefde de juiste manier is om ons verder te brengen.
Wat dacht je van én/én in plaats van of/of?
Waarbij de één voor een andere mix van kunst, wetenschap en religie kan kiezen dan de ander om zichzelf te overstijgen en 'goed' te doen zonder dat we elkaar verketteren of als achterlijk weg zetten?
Met v&Vriendengroet,
Wim