In dit subforum kunnen forummers meedoen en posten die daarvoor toestemming hebben.
In het topic Wat heeft christendom de samenleving te bieden bepleitte ik op godsdienstsociologische gronden vernieuwing van het christendom op 3 punten om in positieve zin bij te kunnen dragen aan de samenleving:Wim Nusselder 20 Mei 2016, 08:43 in '[url=http://forum.geloofsgesprek.nl/forum.geloofsgesprek.nl/viewtopic.php?f=75&t=2983]Wat heeft christendom de samenleving te bieden[/url]' schreef:Ik zal een apart topic openen om de theologie van het als christenen bijdragen aan de samenleving met jullie te verkennen.
1) secularisering van christelijke taal,
2) omvorming van kerkelijke organisatie van hiërarchieën naar een netwerk en
3) radicale oecumene (universalisme).
De kans dat het Nederlandse christendom hierin slaagt is -menselijkerwijs en sociologisch gezien- minimaal. In het huidige tempo heeft de oecumenische beweging veel meer tijd nodig om minimale voortgang te boeken op dit pad dan de secularisatie (opgevat als bedreiging) nodig heeft om het christendom te marginaliseren. Het christendom heeft een revolutionaire vernieuwing nodig om zijn uitdagingen aan te kunnen. In theologische taal heet dat ‘bekering’.
In het licht van deze uitdagingen hebben we als christenen behoefte aan een minimalistische theologie met maximaal effect in termen van bekering, inspiratie en empowerment. Hoe minder uitwerking, des te minder vertaalproblemen richting niet-gelovigen, hoe minder aanleiding voor organisatie op basis van geloofsleer en hoe kleiner de noodzaak van een academisch geschoolde elite om het uit te leggen die hiërarchische relaties aangaat met de rest van het kerkvolk. Het belang van het je richten op iets dat het eigen ik overstijgt valt uit te leggen aan atheïsten, agnosten, humanisten en buitenkerkelijke spirituelen waarmee samengewerkt moet worden om de uitdagingen van de mensheid als geheel aan te gaan. Elke dogmatiek over wat dat ik-overstijgende-goddelijke of algemeen-menselijke ‘is’, ‘wil’ en ‘doet’ staat die samenwerking in de weg. Daartoe moeten gelovigen afkicken van ontologisch houvast, van realiteitsclaims. De meest succesvolle kerken bieden al een alternatief in de vorm van een focus op geloofsbeleving (de menselijke pool van het spreken over God) en van gezamenlijk ‘werken aan de wereld’. Het afkickmiddel? Geloofsgesprek over ‘kerkmuren’ heen om die te doen afslijten.
Zo’n minimalistische, maar wel bovenmenselijk resultaat faciliterende theologie ligt in het verlengde van wat ons is overgeleverd en van wat sommige theologen daarmee gedaan hebben:
- “Wat vraagt de Ene anders van je dan recht doen, vriendschap liefhebben en naarstig wandelen met je God?” (Micha 6:8)
- We moeten bereid zijn ons ‘leven’, ons ‘zelf’ te verliezen om het te vinden (Matteüs 10:39).
- We moeten (onze beelden van) God loslaten om één te worden met hem (Eckhart von Hochheim rond 1300 in zijn preek “Qui audit me” in de interpretatie van Don Cupitt)
Samengevat in andere bekende woorden dan die van Micha: ‘God liefhebben met alles wat je in je hebt en je naaste als jezelf’. Wat hebben we meer nodig qua theologie? We dragen bij aan de samenleving omdat we onze naaste, zelfs onze vijand, lief moeten hebben. Niets méér dan dat, want het is al moeilijk genoeg om daarin volmaakt te zijn als God, die zelfs over zondaars de zon doet opgaan en zelfs hen regen geeft. Die samenvatting omvat geen zendingsgebod, geen gebod om de aarde te onderwerpen en geen woord over de aard van God of de aard van Jezus. Niets over geloof, noch over hoop. Slechts liefde telt. Voor anderen zoals voor jezelf, in nauwe relatie met de Ene, die er is en er zijn zal. Voor anderen van je gemeenschap, voor de samenleving. Theologie die ons verdeelt achterwege laten en focussen op het liefhebben van God, op het overstijgen van ons ‘zelf’, zodat we onze naaste en onszelf ten volle lief kunnen hebben. Geen overbodige en voor niet-gelovigen inhoudsloze woorden, maar liefdevolle en rechtvaardige daden.
Dat maakt orthodoxe theologie niet overbodig of ongewenst, want christendom en theologie hebben méér functies dan bijdragen aan de toekomst van onze samenlevingen (aan politiek als vorm geven aan het Koninkrijk Gods). Uitwerking van die functies valt echter buiten het bestek van het paper voor de conferentie "Christianity and the future of our societies" waarvoor ik (ook) in dit topic input probeer te verzamelen.
