Het tijdschrift ETC Dagens verdiepte zich in het - onofficiële - ledenbestand van de Zweedse NMR. Met behulp van tips, fora en datalekken stelden zij een lijst samen van zo'n 800 à 1000 Zweden die de NMR financieel of anderszins steunen. Aan de hand van deze lijst namen creëerden ze een profiel van de 'gemiddelde Zweedse nazi'. Die heet Daniel, is 33 jaar, woont in Gotenburg, heeft werk of leeft van een uitkering, gaat gewapend met een mes de deur uit en is veroordeeld voor een misdrijf. Expo stelde eerder al vast dat zeker de helft van de NMR-leden een strafblad heeft. Negen van de tien neonazi's zijn man, de meest actieve leden leven in een sektarisch-aandoend milieu en de meerderheid heeft gebroken met vroegere vrienden en familie. Een veelvoorkomend misdrijf is geweld tegen politie, tegenstanders, of simpelweg het 'publiek' dat op hun pad komt, maar veroordelingen voor pogingen tot moord zijn ook niet ongewoon.
"De meest radicale rechts-extremistische beweging", zegt Wiklander, "is nu ook de meest dominante." Afgelopen herfst nog kregen drie mannen met banden tot de NMR gevangenisstraffen opgelegd voor een drietal bomaanslagen in Gotenburg.
Wankelend geloof
Het was niet het nazisme zelf, maar de gemeenschap die Örells geloof op den duur deed wankelen. Zijn kameraden waren geen gedreven studenten van de ideologische lectuur, ze aten ongezond, waren vaak onder invloed. Het waren, kortom, geen toegewijde neonazi's. Tijdens een mars in Denemarken zei een van zijn maten dat hij zoveel van de jongens in zijn team hield, dat hij bereid was zijn leven voor ze te geven.
Bij Örell knapte er iets - dit was ronduit sneu. Terwijl Örell zich bekommerde om de toekomst van het Zweedse ras, had deze jongen het over sterven voor een voetbalclub. Örell stopte met drinken, liet de feestjes aan zich voorbijgaan, begon met thaiboksen. En hij meldde zich aan voor het leger. Want dat was toch een belangrijk onderdeel van de zaak: soldaat zijn in de ophanden zijnde revolutie.
Eigenwaarde
Tien maanden zat hij in militaire dienst. Dat betekende een periode van afstand tot zijn vrienden, tot het neonazistische milieu. Eindelijk, misschien wel voor het eerst in zijn leven, ervoer Örell in het leger een gevoel van competentie, van eigenwaarde. Het nazisme, realiseerde hij, had bij hem gefaald. Hij ging de beweging zien als wat ze was: een toevluchtsoord voor verloren zielen. Örell kwam in contact met Exit, en trok zich terug uit het milieu.
Nu, zo'n twintig jaar later, is Örell de directeur van Exit. De hulp die hij en zijn collega's bieden is divers en sterk afhankelijk van degene die ze voor zich hebben, vertelt hij, en bestrijkt het spectrum van psychologisch tot heel praktisch: het organiseren van persoonlijke beveiliging bijvoorbeeld, het vinden van werk en woning, hulp bij het verwijderen van tatoeages met nazistische signatuur. In opdracht van de Europese Commissie organiseert Exit, met haar reputatie als een van de meest doorgewinterde deradicaliseringsorganisaties, trainingen in binnen- en buitenland.
Wat veroorzaakt vandaag de dag de consolidatie van de leidende neonazistische groepering, de NMR? Volgens Expo-onderzoeker Daniel Wiklander hangt hun groei vooral samen met het feit dat veel andere blanke-overheersingsgroeperingen in de afgelopen tien jaar zijn ontmanteld. Voorheen kende Zweden verschillende concurrerende organisaties, maar door het uit elkaar vallen van onder meer de rechts-extremistische Partij van de Zweden, na een mislukte verkiezingscampagne, wist de NMR veel partijloze extremisten te absorberen.
https://www.trouw.nl/democratie/wat-bew ... ~a1d32ba7/
] maar to the point..