Antonius de Grote en zijn citaten uit de Filokalia

[Uranopolitis]

58. Elke omstandigheid waarin een mens zich onvrijwillig bevindt, is een gevangenis en een straf voor hem. Wees dus tevreden met de omstandigheden waarin je je nu bevindt, opdat je jezelf niet onbewust straft door ondankbaar te zijn. Deze tevredenheid kan maar op één manier worden bereikt: door onthechting van wereldse dingen.

[Uranopolitis]

59. Net zoals God ons zicht heeft gegeven zodat we zichtbare dingen kunnen herkennen - wat wit is en wat zwart - zo heeft Hij ons ook intelligentie gegeven om te kunnen onderscheiden wat de ziel ten goede komt. Verlangen, los van de intelligentie, brengt zinnelijk genot voort en staat niet toe dat de ziel gered wordt of vereniging met God bereikt.

[Uranopolitis]

60. Wat volgens de natuur plaatsvindt, is niet zondig; zonde houdt altijd de weloverwogen keuze van de mens in. Het is geen zonde om te eten; het is een zonde om zonder dankbaarheid te eten en niet op een ordelijke en ingetogen manier die het mogelijk maakt het lichaam in leven te houden zonder slechte gedachten op te wekken. Het is geen zonde om je ogen zuiver te gebruiken; het is een zonde om met afgunst, arrogantie en onverzadigbaar verlangen te kijken. Het is een zonde om niet vredig maar boos te luisteren; het is een zonde om de tong te leiden, niet naar dankzegging en gebed, maar naar roddel; het is een zonde om de handen te gebruiken, niet voor daden van mededogen, maar voor moorden en overvallen. En zo zondigt elk deel van het lichaam wanneer het door de eigen keuze van de mens geen goede maar slechte daden verricht, in strijd met Gods wil.

[Uranopolitis]

61. Als je eraan twijfelt dat elke handeling door God wordt waargenomen, moet je bedenken dat hoewel je een mens bent en slechts stof, je niettemin op veel plaatsen tegelijk kunt kijken en waarnemen; hoeveel te meer kan God dan waarnemen, aangezien alle dingen aan Hem verschijnen zoals een mosterdzaadje aan de mens verschijnt, en Hij leven en voedsel geeft aan alle schepselen zoals Hij wil?

[Uranopolitis]

62. Wanneer je de deuren van je woning sluit en alleen bent, moet je weten dat de engel bij je aanwezig is die God voor ieder mens heeft aangewezen; de Grieken noemen hem de persoonlijke dæmon. Deze engel, die slapeloos is en niet kan worden misleid, is altijd bij je; hij ziet alle dingen en wordt niet gehinderd door duisternis. Je moet ook weten dat God bij hem is, die overal is; want er is geen plaats en niets materieels waarin God niet is, aangezien Hij groter is dan alle dingen en alle mensen in Zijn hand houdt.

[Uranopolitis]

63. Als soldaten trouw blijven aan Cæsar omdat hij ze voedt, hoeveel te meer moeten we dan onophoudelijk proberen God te danken met lippen die nooit zwijgen, en Hem te loven die alle dingen heeft geschapen ter wille van de mens?!

[Uranopolitis]

64. Een deugdzame levenswijze en dankbaarheid jegens God zijn vruchten van de mens die God behagen. De vruchten van de aarde worden niet onmiddellijk tot volmaaktheid gebracht, maar door tijd, regen en zorg; evenzo rijpen de vruchten van de mens door ascetische beoefening, studie, tijd, doorzettingsvermogen, zelfbeheersing en geduld. En als, door alles wat je doet, iemand ooit zou denken dat je een vroom man bent, wantrouw jezelf dan zolang je in het lichaam bent en denk dat niets aan jou God behaagt. Want je moet weten dat het voor niemand gemakkelijk is om tot het einde toe zondeloos te blijven.

[Uranopolitis]

65. Niets is kostbaarder voor de mens dan intelligentie. Zijn kracht is zodanig dat we God kunnen aanbidden door middel van intelligente spraak en dankzegging. Als we daarentegen nutteloze of lasterlijke taal gebruiken, veroordelen we onze ziel. Nu is het kenmerkend voor een stompzinnige mens om de schuld voor zijn zonden te leggen bij de omstandigheden van zijn geboorte of op iets anders, terwijl zijn woorden en daden in feite slecht zijn door zijn eigen vrije keuze.

[Uranopolitis]

66. Als we lichamelijke hartstochten proberen te genezen om de spot te vermijden van mensen die we toevallig ontmoeten, hoeveel te meer moeten we dan proberen de hartstochten van de ziel te genezen; want als we van aangezicht tot aangezicht door God worden beoordeeld, willen we niet waardeloos en belachelijk gevonden worden. Aangezien we een vrije wil hebben, kunnen we, hoewel we misschien verlangen om slechte daden te verrichten, dit vermijden; en het ligt in onze macht om te leven in overeenstemming met Gods wil. Bovendien kan niemand ons ooit dwingen om tegen onze wil in te doen wat slecht is. Door deze strijd tegen het kwaad zullen we waardig worden om God te dienen en als engelen in de hemel te leven.

[Uranopolitis]

67. Als je dat wilt, ben je een slaaf van de hartstochten; en als je dat wilt, ben je vrij en geef je niet toe aan de hartstochten. Want God heeft je met vrije wil geschapen; en hij die de hartstochten van het vlees overwint, wordt gekroond met onverderfelijkheid. Als er geen hartstochten waren, zouden er geen deugden zijn en geen kronen die door God werden toegekend aan hen die het waard zijn.