Stikstofbeleid berust op drijfzand: de Nederlandse natuur staat helemaal
niet op omvallen
Door RONALD PLASTERK
13 april 2023
De grote politieke kwestie van het moment is het stikstofbeleid. De
regering heeft er 25 miljard euro voor gereserveerd, en de partij BBB
werd de grootste bij de verkiezingen. Des te vreemder dat er een serieus
boek is verschenen van een zeer serieuze wetenschapsjournalist, vol
feiten en vol kritiek op dat beleid, en dat er in de media aanvankelijk
nul aandacht voor was. Bijna geen krant schreef erover, en een maand
lang kwam er niets op de televisie of radio. Veel journalisten, die
zichzelf graag zien als luis in de pels van de macht, manifesteerden
zich als woordvoerder van de regering.
Een extreem voorbeeld was Wouke van Scherrenburg, jarenlang in de
huiskamers te zien als kritische Binnenhof-watcher, die twitterde: „De
meeste wetenschappers hebben gehakt gemaakt van het werkje van de auteur
van De stikstoffuik.”
Gelukkig gaf eerst Rick Nieman bij WNL het podium aan de auteur Arnout
Jaspers, zodat het publiek kon zien dat hij een bedachtzame
natuurkundige is, die zijn zaken heeft uitgezocht en zijn kritiek
onderbouwt. Vervolgens besloot Tijs van den Brink op de radio de tijd te
nemen voor een inhoudelijk gesprek tussen Jaspers en de voorzitter van
de commissie die de politiek over het onderwerp adviseert, de Leidse
hoogleraar Milieu en Duurzaamheid Jan Willem Erisman. Het is een
aanrader om het radiogesprek (mét beeld) terug te zien en horen op de
website van NPO Radio 1, Dit is de dag, EO, 10 april 18.30 uur. Er past
waardering voor Tijs van den Brink die doet wat zijn
collega-journalisten nagelaten hebben, en voor prof. Erisman omdat hij
het gesprek aangaat. Zoiets hoort normaal te zijn, maar kom er maar eens om.
Feiten
Wat is de conclusie van dit gesprek? Om te beginnen het slot: Erisman
geeft toe dat de feiten in het boek van Jaspers kloppen. Letterlijk zegt
hij over het boek: „Het is erg stellig. De feiten kloppen, maar wat doe
je ermee?” Dat is compleet iets anders dan er gehakt van maken. Maar
juist op het punt wat je doet met de feiten is het interessant om een
passage uit het radiogesprek te citeren. Van den Brink vraagt hoe het
staat met de natuur in ons land.
Prof. Erisman antwoordt: „90% is in slechte toestand.” Arnout Jaspers:
„85% is goed.” Als toehoorder denk je: dat kan niet allebei waar zijn!
Van den Brink vraagt door, en Jaspers legt uit. Hij haalt, vertelt hij,
de feiten uit het boek dat Erisman zelf heeft geschreven. Verschil is
dat inderdaad van de 162 Natura 2000-gebieden meer dan driekwart op rood
staat als je puur aantallen gebieden telt, maar als je naar de totale
oppervlakte natuur kijkt, is 85% goed.
Boerenverstand
Uit het weerwoord van Erisman blijkt dat die uitleg klopt. Er komt wel
een verhaal dat je verschil moet maken tussen trend en toestand (wat hij
bij de aanvankelijk genoemde 90% niet vermeldde), maar de verklaring van
de getallen door Jaspers blijkt te kloppen.
Nu de feiten op tafel liggen, kan iedereen zelf beoordelen wat het
politiek relevante antwoord is. De statistiek die Erisman noemt telt
alle stukjes natuur, groot en zeer klein, even zwaar mee in de optelling
en komt zo op 90% rood. Er zijn mini-gebiedjes kleiner dan een
voetbalveld, en er zijn zeer uitgestrekte gebieden, zoals de Hoge Veluwe
of de Waddenzee. Je kunt inderdaad, in antwoord op de vraag hoe het gaat
met de natuur, ieder van die stukjes apart rood of groen scoren, en
doordat juist die mini-gebiedjes veel meer grenzen aan omliggende
gebieden dan grote gebieden zullen die kwetsbaarder zijn, dus vaker op
rood staan. Erisman liegt feitelijk niet.
Maar als je een kaart maakt met alle natuurgebieden van Nederland, en je
kleurt de gezonde stukken groen en de niet-gezonde stukken rood, dan is
nu dus als feit bevestigd, ook door Erisman, dat 85% van de kaart groen
is! Dan hebben we het nog niet eens over de manier waarop de staat van
behoud van die 15% van de natuur gescoord wordt, want ook op die
methodiek bestaat kritiek.
Nu is het aan ons om met ons boerenverstand de zaak te bekijken. Je kunt
op twee manieren de vraag beantwoorden hoe de natuur ervoor staat. De
commissies die de regering adviseren kiezen voor het bureaucratisch
turven van alle mini-gebiedjes los van de grootte, Jaspers kijkt naar
het percentage van de totale oppervlakte natuur. Het is zonneklaar wat
de politiek relevante weergave van de werkelijkheid is: de laatste
natuurlijk. De Nederlandse natuur staat helemaal niet op omvallen!
Selectieve weergave
Het voorbeeld staat niet alleen. Via selectieve weergaven wordt vaker
toegewerkt naar een conclusie. Zo wordt door de lobbyclubs de staat van
de natuur liever niet vergeleken met 30 jaar geleden (want dan zie je
geen achteruitgang!) maar met het jaar 1900. Maar dat haal je de
koekoek: toen was er nauwelijks industrie en veel minder verstedelijking!
Het is zonneklaar: het stikstofbeleid berust op drijfzand en moet worden
heroverwogen.
https://www.prikkebord.nl/topic/305831/Evolutionist: iemand die gelooft dat de natuur zichzelf gemaakt heeft.
