Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Een algemene plek voor bespreken van alles dat niet past in een ander meer gespecialiseerd subforum.
Moderatie: het moderatieteam
Tufkah
Berichten: 2771
Lid geworden op: 03 sep 2023, 17:33
Man/Vrouw: M

Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Tufkah »

Vraag: is het mogelijk om een of meerdere universele (= altijd en overal geldende) wetten te formuleren buiten de meningen om? Hiermee bedoel ik geen natuurkundige wetten zoals de wetten van Newton, maar wetten welke gelden in de horizontale, lineaire tijdstroom.

Als schot voor de boeg, een oude wet uit de Griekse tijd. Het Panta Rhei. Kort samengevat: Men kan niet tweemaal in dezelfde rivier stappen.

In de horizontale tijd-rivier stroomt continu nieuw water toe, maar toch blijft de rivier dezelfde. Hiermee wordt de eeuwige maar constante verandering geïllustreerd.
Ken wat je voor je ziet en wat voor je verborgen is, zal aan je worden geopenbaard.
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7932
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Petra »

Tufkah schreef: 16 aug 2024, 10:13 Vraag: is het mogelijk om een of meerdere universele (= altijd en overal geldende) wetten te formuleren buiten de meningen om? Hiermee bedoel ik geen natuurkundige wetten zoals de wetten van Newton, maar wetten welke gelden in de horizontale, lineaire tijdstroom.

Als schot voor de boeg, een oude wet uit de Griekse tijd. Het Panta Rhei. Kort samengevat: Men kan niet tweemaal in dezelfde rivier stappen.

In de horizontale tijd-rivier stroomt continu nieuw water toe, maar toch blijft de rivier dezelfde. Hiermee wordt de eeuwige maar constante verandering geïllustreerd.
Leuke vraag.
Natuurwetten zijn gebaseerd op empirische observaties en experimenten. Ze gelden universeel en consistent omdat ze de fundamentele aard van de fysische wereld beschrijven. Ze zijn daarom onafhankelijk van menselijke waarden, overtuigingen of interpretaties.

Wanneer we proberen universele wetten te formuleren op het gebied van ethiek, moraal, of menselijk gedrag, betreden we een ander domein; het domein van de menselijke waarden. (subjectiviteit).


Wat je voorbeeld Panta Rhei (alles stroomt/alles verandert) betreft; Heraclitus gebruikte deze uitspraak om de constante verandering in het universum te beschrijven.
Het is geen meetbare of objectieve wet, maar wel een filosofische en poëtische manier om over de aard van de werkelijkheid na te denken.
Het grappige is dat ons universum juist bestaat vanwege constanten die niet veranderen.
De Wet van Behoud van Energie bv. beschrijft een constante eigenschap.
En onze fundamentele natuurconstanten zoals de snelheid van het licht, de zwaartekrachtsconstante, en de Planck-constante.
Deze constanten zijn over de geschiedenis van het universum onveranderlijk gebleven. (Wat de basis vormt voor de stabiele werking van onze natuurkundige wetten)
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Tufkah
Berichten: 2771
Lid geworden op: 03 sep 2023, 17:33
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Tufkah »

Petra schreef: 16 aug 2024, 10:49

Leuke vraag.
Natuurwetten zijn gebaseerd op empirische observaties en experimenten. Ze gelden universeel en consistent omdat ze de fundamentele aard van de fysische wereld beschrijven. Ze zijn daarom onafhankelijk van menselijke waarden, overtuigingen of interpretaties.

Wanneer we proberen universele wetten te formuleren op het gebied van ethiek, moraal, of menselijk gedrag, betreden we een ander domein; het domein van de menselijke waarden. (subjectiviteit).
Het gaat me niet om wetten op het gebied van ethiek, moraal, of menselijk gedrag. Want dan belanden we in de meningen en daarmee de meningsverschillen.
Wat je voorbeeld Panta Rhei (alles stroomt/alles verandert) betreft; Heraclitus gebruikte deze uitspraak om de constante verandering in het universum te beschrijven.
Inderdaad, Heraclitus zich naar universele wetmatigheden. En constateerde dat 'verandering' de constante was.
Het grappige is dat ons universum juist bestaat vanwege constanten die niet veranderen.
De Wet van Behoud van Energie bv. beschrijft een constante eigenschap.

Dit is idd een wet die overal in het universum geldig is.
En onze fundamentele natuurconstanten zoals de snelheid van het licht, de zwaartekrachtsconstante, en de Planck-constante.
Deze constanten zijn over de geschiedenis van het universum onveranderlijk gebleven. (Wat de basis vormt voor de stabiele werking van onze natuurkundige wetten)
Maar dit zijn de natuurkundige wetten. Het gaat me meer om de wetten welke "uit zichzelf" zo zijn.
Ken wat je voor je ziet en wat voor je verborgen is, zal aan je worden geopenbaard.
peda
Berichten: 21725
Lid geworden op: 08 apr 2016, 09:51
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door peda »

Wanneer de "natuurlijke "' wereld wordt verlaten, dan kom je m.i. wel terecht in de metafysica.
Gelden in de metafysische wereld wel wetmatigheden zoals in de "' natuurlijke "' wereld.
Kijk daarbij naar de praktijk.
Dat er "" iets "" is of "" meer "" boven/buiten de "' natuurlijke "' wereld is de grootste gemene deler van de metafysica.
Vervolgens verstompt het grootste gemene deler denken en neemt het kleinste-gemene-veelvoud de regie over.
Kortom de bonte stoet begint zich te formeren, gepaard gaande met veel-kleurigheid en een ieder een eigen visie ( de bricoleur ) . Foetsie/ Weg de voor iedere metafysica volgende objectief geldende "" wetgeving "", die uit zich zelf zo zijn.
Uit zich zelf zijn, is geen mono kleur, maar een bonte kleuren pracht. Dat is in mijn optiek nu juist het mooie van de metafysica, de vele totaal geheel verschillend met grote liefde ingerichte tuintjes.
Gebruikersavatar
Robert Frans
Berichten: 1672
Lid geworden op: 11 apr 2013, 14:58
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Robert Frans »

Tufkah schreef: 16 aug 2024, 12:45[De Wet van Behoud van Energie] is idd een wet die overal in het universum geldig is.
[...]
Maar dit zijn de natuurkundige wetten. Het gaat me meer om de wetten welke "uit zichzelf" zo zijn.
De wet van behoud van energie is echter ook een natuurwet, namelijk de eerste wet van de thermodynamica. Hier vind je een Wiki-lijst van de belangrijkste natuurwetten, waar deze ook toe behoort. Ik begrijp dus eerlijk gezegd niet welke soort wetten je dan precies bedoelt. Zelf denk ik dat er enkele mystieke, universele waarheden zijn, maar ik weet nu niet of je daarop doelt of op weer iets anders.
Vrede en alle goeds
Gebruikersavatar
Tiberius Claudius
Berichten: 3226
Lid geworden op: 01 mei 2022, 12:43
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Tiberius Claudius »

Tufkah schreef: 16 aug 2024, 12:45 Maar dit zijn de natuurkundige wetten. Het gaat me meer om de wetten welke "uit zichzelf" zo zijn.
Wie zegt dat er zulke wetten bestaan?
Het gaat dan om zaken die zichzelf bewijzen en dat is vrij twijfelachtig.
En wat als er meer Keizers zijn geweest dan maanden Geachte Senatoren?
Tufkah
Berichten: 2771
Lid geworden op: 03 sep 2023, 17:33
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Tufkah »

Robert Frans schreef: 16 aug 2024, 13:48
Tufkah schreef: 16 aug 2024, 12:45[De Wet van Behoud van Energie] is idd een wet die overal in het universum geldig is.
[...]
Maar dit zijn de natuurkundige wetten. Het gaat me meer om de wetten welke "uit zichzelf" zo zijn.
De wet van behoud van energie is echter ook een natuurwet, namelijk de eerste wet van de thermodynamica. Hier vind je een Wiki-lijst van de belangrijkste natuurwetten, waar deze ook toe behoort. Ik begrijp dus eerlijk gezegd niet welke soort wetten je dan precies bedoelt. Zelf denk ik dat er enkele mystieke, universele waarheden zijn, maar ik weet nu niet of je daarop doelt of op weer iets anders.
Ik doel niet op mystieke, universele waarheden, maar de zogeheten universele wetten liggen er wel ten grondslag aan. Mystieke, universele waarheden zijn niet bereikbaar middels het denken, universele wetten zijn wel bereikbaar middels het denken.
Ik begrijp dus eerlijk gezegd niet welke soort wetten je dan precies bedoelt.
Wetten welke gerelateerd zijn aan de tijd. Onze uiterlijke wereld is bv onderworpen aan wetten, maar ons eigen denken ook. In de uiterlijke wereld komen we bijvoorbeeld tegengestelden tegen, zoals berg en dal. Daar is niks mystiek aan, maar ons eigen beeldend denken kan de berg niet zonder het dal denken en vice versa. Zowel in de uiterlijke wereld als binnen ons eigen denken treffen we dezelfde wet aan: de tegendelen bestaan uit elkaar.
Ken wat je voor je ziet en wat voor je verborgen is, zal aan je worden geopenbaard.
Tufkah
Berichten: 2771
Lid geworden op: 03 sep 2023, 17:33
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Tufkah »

Tiberius Claudius schreef: 16 aug 2024, 14:00
Tufkah schreef: 16 aug 2024, 12:45 Maar dit zijn de natuurkundige wetten. Het gaat me meer om de wetten welke "uit zichzelf" zo zijn.
Wie zegt dat er zulke wetten bestaan?
Het gaat dan om zaken die zichzelf bewijzen en dat is vrij twijfelachtig.
Voorbeeld: De lineaire tijd bewijst zelf haar veranderlijkheid. Het dorp/de stad uit je jeugd is veranderd, jij bent zelf veranderd, de wereld is veranderd, het universum is veranderd. Veranderlijkheid is een eigenschap (als je dat zo mag noemen) van de tijd.

Maar een wet is pas een wet als er geen speld tussen te krijgen is.
Ken wat je voor je ziet en wat voor je verborgen is, zal aan je worden geopenbaard.
Gebruikersavatar
Tiberius Claudius
Berichten: 3226
Lid geworden op: 01 mei 2022, 12:43
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Tiberius Claudius »

Tufkah schreef: 16 aug 2024, 14:34
Tiberius Claudius schreef: 16 aug 2024, 14:00
Wie zegt dat er zulke wetten bestaan?
Het gaat dan om zaken die zichzelf bewijzen en dat is vrij twijfelachtig.
Voorbeeld: De lineaire tijd bewijst zelf haar veranderlijkheid. Het dorp/de stad uit je jeugd is veranderd, jij bent zelf veranderd, de wereld is veranderd, het universum is veranderd. Veranderlijkheid is een eigenschap (als je dat zo mag noemen) van de tijd.

Maar een wet is pas een wet als er geen speld tussen te krijgen is.
Dat staat nog.
Tijd is de afstand tussen toestanden (ordeningen)
Geen verandering dan is er geen tijd.
De tijd lijkt zo bekeken meer te bestaan dankzij de verandering.
En wat als er meer Keizers zijn geweest dan maanden Geachte Senatoren?
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7932
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Petra »

Tufkah schreef: 16 aug 2024, 12:45
Petra schreef: 16 aug 2024, 10:49

Leuke vraag.
Natuurwetten zijn gebaseerd op empirische observaties en experimenten. Ze gelden universeel en consistent omdat ze de fundamentele aard van de fysische wereld beschrijven. Ze zijn daarom onafhankelijk van menselijke waarden, overtuigingen of interpretaties.

Wanneer we proberen universele wetten te formuleren op het gebied van ethiek, moraal, of menselijk gedrag, betreden we een ander domein; het domein van de menselijke waarden. (subjectiviteit).
Het gaat me niet om wetten op het gebied van ethiek, moraal, of menselijk gedrag. Want dan belanden we in de meningen en daarmee de meningsverschillen...


Maar dit zijn de natuurkundige wetten. Het gaat me meer om de wetten welke "uit zichzelf" zo zijn.
Wetten waarvan we empirisch waarnemen dat ze "uit zichzelf zo zijn", noemen we natuurwetten. Die zijn beschreven.
Misschien is wat jij zoekt dan misschien beter te beschrijven als -oorzakelijke verbanden-.

Zoals bijvoorbeeld.. als de welvaart toeneemt, verbetert de algemene gezondheid en neemt de kindersterfte af, met als gevolg dat gezinnen kleiner worden. (Demografische Transitie).

Of..de wet van vraag en aanbod. (Als de vraag toeneemt en het aanbod constant blijft, stijgt de prijs. Als het aanbod toeneemt en de vraag constant blijft, daalt de prijs).
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Tufkah
Berichten: 2771
Lid geworden op: 03 sep 2023, 17:33
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Tufkah »

Petra schreef: 18 aug 2024, 07:15
Tufkah schreef: 16 aug 2024, 12:45

Het gaat me niet om wetten op het gebied van ethiek, moraal, of menselijk gedrag. Want dan belanden we in de meningen en daarmee de meningsverschillen...


Maar dit zijn de natuurkundige wetten. Het gaat me meer om de wetten welke "uit zichzelf" zo zijn.
Wetten waarvan we empirisch waarnemen dat ze "uit zichzelf zo zijn", noemen we natuurwetten. Die zijn beschreven.
Misschien is wat jij zoekt dan misschien beter te beschrijven als -oorzakelijke verbanden-.

Zoals bijvoorbeeld.. als de welvaart toeneemt, verbetert de algemene gezondheid en neemt de kindersterfte af, met als gevolg dat gezinnen kleiner worden. (Demografische Transitie).

Of..de wet van vraag en aanbod. (Als de vraag toeneemt en het aanbod constant blijft, stijgt de prijs. Als het aanbod toeneemt en de vraag constant blijft, daalt de prijs).
Wat je hier benoemt zou je de wet van causaliteit kunnen noemen. Bij toenemende welvaart zien we een demografische transitie. Bij vraag en aanbod idem. Door deze wet te kennen , kun je ook voorspellen wat er gaat gebeuren. Voorbeeld: toen Rusland de Oekraïense havens blokkeerden kwam er onrust op de graanmarkt.

Door de wetten te kennen wint de mens een stukje vrijheid, zaken blijken al vast te liggen.
Ken wat je voor je ziet en wat voor je verborgen is, zal aan je worden geopenbaard.
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7932
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Petra »

Tufkah schreef: 16 aug 2024, 14:34
Tiberius Claudius schreef: 16 aug 2024, 14:00
Wie zegt dat er zulke wetten bestaan?
Het gaat dan om zaken die zichzelf bewijzen en dat is vrij twijfelachtig.
Voorbeeld: De lineaire tijd bewijst zelf haar veranderlijkheid. Het dorp/de stad uit je jeugd is veranderd, jij bent zelf veranderd, de wereld is veranderd, het universum is veranderd. Veranderlijkheid is een eigenschap (als je dat zo mag noemen) van de tijd.

Maar een wet is pas een wet als er geen speld tussen te krijgen is.
Gezelligheid kent geen tijd.
Is een aardige wet, vooral als je in een hooiberg zit en er een speld tussen wilt krijgen.
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas
Gebruikersavatar
Inktvlam
Berichten: 2725
Lid geworden op: 07 jan 2014, 20:16
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Inktvlam »

Petra schreef: 20 aug 2024, 08:34
Tufkah schreef: 16 aug 2024, 14:34

Voorbeeld: De lineaire tijd bewijst zelf haar veranderlijkheid. Het dorp/de stad uit je jeugd is veranderd, jij bent zelf veranderd, de wereld is veranderd, het universum is veranderd. Veranderlijkheid is een eigenschap (als je dat zo mag noemen) van de tijd.

Maar een wet is pas een wet als er geen speld tussen te krijgen is.
Gezelligheid kent geen tijd.
Is een aardige wet, vooral als je in een hooiberg zit en er een speld tussen wilt krijgen.
Tijd is geld dat mettertijd minder waard wordt.
Evolutionist: iemand die gelooft dat de natuur zichzelf gemaakt heeft.
Mullog
Berichten: 4246
Lid geworden op: 27 jan 2020, 20:01
Man/Vrouw: M

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Mullog »

Inktvlam schreef: 20 aug 2024, 11:14
Petra schreef: 20 aug 2024, 08:34

Gezelligheid kent geen tijd.
Is een aardige wet, vooral als je in een hooiberg zit en er een speld tussen wilt krijgen.
Tijd is geld dat mettertijd minder waard wordt.
Dat lost zich eenvoudig op, je stop gewoon meer geld in dezelfde hoeveelheid tijd. Wat dan ook weer een wet genoemd kan worden.
Gebruikersavatar
Petra
Berichten: 7932
Lid geworden op: 07 nov 2019, 02:55
Man/Vrouw: V

Re: Universele, kosmische wetten vs meningen/overtuigingen.

Bericht door Petra »

Mullog schreef: 20 aug 2024, 11:33
Inktvlam schreef: 20 aug 2024, 11:14
Tijd is geld dat mettertijd minder waard wordt.
Dat lost zich eenvoudig op, je stop gewoon meer geld in dezelfde hoeveelheid tijd. Wat dan ook weer een wet genoemd kan worden.
Natuurlijk. De meer geld altijdtijd wet. :lol:
Nooit te oud om te leren met gedachten te jongleren
@Possibilianism: comfortable with multiple ideas