Gibea, gastrecht enzo

[Zo Hee - oud account]

Uit de geschiedenis van Gibea (Richteren 19 en 20) kunnen we een paar dingen leren:

- de vader van de bijvrouw was een Limburger (ok, inside humor, vergeet deze maar)
- de Leviet was een werkelijk onmenselijk gevoelloos persoon
- Israel vond schending van het gastrecht reden om eens flink huis te houden

Ik kan alleen niet zo goed terugvinden welke regel voorschreef dat men tegen Gibea moest optreden zoals men optrad. Iemand?

[Adinomis]

Ik denk dat daar ook geen regels voor zijn. Een afschuwelijke geschiedenis.

[HarryK]

Uit de geschiedenis van Gibea (Richteren 19 en 20) kunnen we een paar dingen leren:

- de vader van de bijvrouw was een Limburger (ok, inside humor, vergeet deze maar)
- de Leviet was een werkelijk onmenselijk gevoelloos persoon
- Israel vond schending van het gastrecht reden om eens flink huis te houden

Ik kan alleen niet zo goed terugvinden welke regel voorschreef dat men tegen Gibea moest optreden zoals men optrad. Iemand?

Wat ik zo snel kan vinden is hetgeen in Deuteronomium 13 te lezen is.
Daar gaat het weliswaar niet over sodomitische wantoestanden, maar de gevraagde reactie is vergelijkbaar.

[Robert Frans]

In Richteren kom je een paar keer de zin tegen: "In die tijd was er nog geen koning in Israël; iedereen deed wat hij goed vond." Ik denk dat dergelijke verhalen dat inderdaad vrij scherp laten zien. In feite deed men maar wat, zonder echt een vorm van regulering. Af en toe stond er een charismatische aanvoerder op, een richter, die een oorlog leidde en een paar stammen uit de penarie hielp, maar dat was het dan wel. Israël was niet echt één land met een centraal bestuur, zo laat de Schrift weten, maar een samenraapsel van twaalf stammen die land probeerden te veroveren en daarbij elkaar ook nogal eens in de weg liepen. Misschien dat zulke verhalen wel aangeven wat er gebeurt als er geen orde en geen goede regering is in het land met een goed rechtssysteem, maar alles aan het volk wordt overgelaten. Ook vandaag de dag gebeuren dit soort dingen in landen die verscheurd zijn door oorlogen en waar nauwelijks meer een fatsoenlijke regering te vinden is.

[Godeberta]

De Israëlieten worden echter wel geregeerd: ze richten zich immers tot God en Hij geeft hen de opdracht, tot drie keer toe, om ten strijde te trekken. Als je de Bijbel serieus neemt, kan je daar niet zomaar overheen stappen.

Ik ben ook benieuwd hoe dit zit. In de periode van mijn "bekering" tot het christendom heb ik veel gelezen in de Bijbel, vooral het OT. En juist dit verhaal is me altijd bijgebleven als een ontstellend, onbegrijpelijk misdadig verhaal - met de goedkeuring van God erbij. Nu zal het destijds allemaal anders hebben gelegen, maar naar hedendaagse normen is wat die Leviet en zijn gastheer doen, natuurlijk onverdedigbaar. Wat die bende Benjaminieten doet natuurlijk al evenzeer. Maar daarom zou je met de blik van 2013 verwachten dat God zou zeggen: zoek het lekker uit met z'n allen, stelletje tuig, ik steun helemaal niemand. Dat doet Hij niet. Blijkbaar was het voor de schrijver van Richteren ook vanzelfsprekend dat God op deze manier handelt. Goed. Daarom boeit dit verhaal me dus en ik heb er nooit een bevredigende verklaring van gehoord.

[vrolijke]

Uit de statenvertaling:

19:22 Toen zij nu hun hart vrolijk maakten, ziet, zo omringden de mannen van die stad (mannen, die Belials kinderen waren) het huis, kloppende op de deur; en zij spraken tot den ouden man, den heer des huizes, zeggende: Breng den man, die in uw huis gekomen is, uit, opdat wij hem bekennen.

19:23 En de man, de heer des huizes, ging tot hen uit, en zeide tot hen: Niet, mijn broeders, doet toch zo kwalijk niet; naardien deze man in mijn huis gekomen is, zo doet zulke dwaasheid niet.

19:24 Ziet, mijn dochter die maagd is, en zijn bijwijf, die zal ik nu uitbrengen, dat gij die schendt, en haar doet, wat goed is in uw ogen; maar doet aan dezen man zulk een dwaas ding niet.

19:25 Maar de mannen wilden naar hem niet horen. Toen greep de man zijn bijwijf, en bracht haar uit tot hen daarbuiten; en zij bekenden haar, en waren met haar bezig den gansen nacht tot aan den morgen, en lieten haar gaan, als de dageraad oprees.

Is dat niet een eender verhaal zoals bij Sodom en Gomorra?

5 En zij riepen Lot toe, en zeiden tot hem: Waar zijn die mannen, die deze nacht tot u gekomen zijn? breng hen uit tot ons, opdat wij ze bekennen. 6 Toen ging Lot uit tot hen aan de deur, en hij sloot de deur achter zich toe; 7 En hij zeide: Mijn broeders! doet toch geen kwaad! 8 Ziet toch, ik heb twee dochters, die geen man bekend hebben; ik zal haar nu tot u uitbrengen, en doet haar, zoals het goed is in uw ogen; alleenlijk doet dezen mannen niets; want daarom zijn zij onder de schaduw mijns daks ingegaan.

[pyro]

Is dat niet een eender verhaal zoals bij Sodom en Gomorra?

In zoverre dat daarin een zelfde conventie van gastvrijheid wordt gehanteerd, inderdaad.

Het verhaal is kennelijk een opgetekende herinnering aan een stammenstrijd uit een heel oude tijd; een dermate gruwelijke geschiedenis, dat de herinnering ter lering doorgegeven werd. Dat is de indruk die ik ervan heb, een sterk verhaal dat van generatie op generatie werd doorverteld aan een - ongetwijfeld ademloze - kring van toehoorders. Ik bedoel 'sterk' overigens niet in de zin van ongeloofwaardig, maar indrukwekkend, een soort waargebeurd horrorverhaal.

Het besef van wat moreel juist is, loopt toch wel als een rode draad door het verhaal. Ook uit het berouw waarmee de Israelieten uiteindelijk naar de Here terug gingen, blijkt dat zij in hun geweten beseften dat er gruwelijke dingen verkeerd waren gegaan

Zoals eerder in deze draad al opgemerkt, wordt het verhaal vooral in de context geplaatst van wilde tijden zonder het centrale gezag van een koningschap. We moeten het verhaal kennelijk plaatsen in het perspectief dat zo'n koningschap er in inmiddels wel was en in een positief licht werd bezien.