God was gewoon een implantaat

[hopper]

https://boeddhistischdagblad.nl/intervi ... lantaat-2/

Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.

God als implantaat is een mooie uitdrukking. Gelovigen kunnen zo'n uitspraak voor zichzelf op waarheid controleren.

Nadat hij ontdekte dat hij reageerde op zijn interpretatie van de werkelijkheid, dat hij zichzelf voor de gek hield, ging hij op zoek naar een bestaan zonder systemen en, wat hij noemt, geestelijke terreur.

Je niks aan laten praten. Als er zoiets als God bestaat dan meldt God zich vanzelf wel. Ik denk dat dat een verstandige houding is.

Hein Thijssen legde een weg af die volgens hem honderdduizenden voor hem zijn gegaan. Op zoek naar juist géén antwoord op alle vragen die een mens kan stellen.

!!

Negen jaar lang mediteerde Hein Thijssen twee uur per dag in zijn kloostercel. Hij noemt ze nu de meest frustrerende uren van de dag. Later beoefende hij oosterse meditatietechnieken. Deed verwoede pogingen om zijn geest leeg te maken en nam een perfecte lotushouding aan. Uiterlijk zag het er prima uit, maar geestelijk bleef hij echter wegzakken in drijfzand.

Niks mis met meditatie, maar meditatie wordt doorgaans overschat.

Thijssen wil niet kwetsen, geeft enkel zíjn werkelijkheid weer. ‘Maar ook mijn woorden zijn de waarheid niet, die moet iedereen zelf ontdekken. Zoals de Boeddha zelf al aangaf: ga niet af op tweedehands kennis, vertrouw het woord van anderen niet”.

Geloof niemand. (Vooral mij niet.)

Eén ding is me zeer duidelijk geworden en dat is dat verstandelijke inzichten nooit de oorzaak zullen zijn van die genezing, van een bevrijding.

Volledig eens. Verstandelijke inzichten komen als reactie op innerlijk zien. Niet andersom.

Er is een stilte ontstaan die niet meer verstoord kan worden. Mediteren in de traditionele zin van het woord kan ik niet meer. Het simpele, gedachteloze getuige-zijn en voelen gedurende de dag, het eenvoudige doen, heeft die plaats ingenomen. Moeiteloos en zonder krachtsinspanning.

Het zouden mijn woorden kunnen zijn. De werkelijke werkelijkheid (de natuurlijke staat) is van een dermate eenvoud dat zelfs mijn hond die kunst machtig is.

[HJW]

Eigenlijk heb je dus het ene implantaat vervangen door het andere.
Eéntje die blijkbaar beter bij je past.

[hopper]

Eigenlijk heb je dus het ene implantaat vervangen door het andere.
Eéntje die blijkbaar beter bij je past.

Nee, ik heb de natuurlijke staat gevonden. Das geen implantaat omdat het altijd al aanwezig was. God als implantaat heb ik nooit gehad, ik was altijd atheïst.

[HJW]

Dat zeggen veel God-gelovigen ook.
Ik zie geen reden om van de één het wel als natuurlijke staat te zien en van de ander niet.

[hopper]

De voormalig rooms-katholieke pastor Hein Thijssen heeft het ook over een reinigingsproces (catharsis).
Ook niet onbelangrijk voor mensen die geestelijk in de knoop zitten. Normale zielenherders en zielenknijpers doen niks meer dan wonden verzorgen zodat ze later weer open kunnen barsten. Niks mis mee hoor, maar het is wel de gemakkelijkste weg.

[hopper]

Dat zeggen veel God-gelovigen ook.
Ik zie geen reden om van de één het wel als natuurlijke staat te zien en van de ander niet.

God is doorgaans aangeleerd. Iemand heeft je iets aangereikt. Dat wat men de natuurlijke staat noemt is altijd al aanwezig geweest in jou.
Het kan niet aangepraat zijn. Ik herken veel in deze man. En zo zie je maar weer: theïst of atheïst, uiteindelijk komen we allemaal op hetzelfde plekje uit. Nergens!

[hopper]

Voor de goede orde. Ik plaats dit niet als een aanval op gelovigen. Noch wil ik iemand bekeren, op andere gedachten brengen of van zijn/haar geloof afhelpen. Dat zou ook niet passen in het getuige-zijn. Ik ben op dit forum getuige van gelovigen, meer is er niet.

[HJW]

God is doorgaans aangeleerd. Iemand heeft je iets aangereikt. Dat wat men de natuurlijke staat noemt is altijd al aanwezig geweest in jou.
Het kan niet aangepraat zijn. Ik herken veel in deze man. En zo zie je maar weer: theïst of atheïst, uiteindelijk komen we allemaal op hetzelfde plekje uit. Nergens!

Godgelovigen stellen vaak dat het ze door God is aangereikt.
En dat het voor hen de natuurlijke staat is.
Wat jij als de natuurlijke staat ervaart, ervaar ik als onnatuurlijk. Ik voel er geen binding mee. Ik heb niets met “leegte” en dat we “nergens “ komen.

Ook dat is iets wat jij aangereikt hebt gekregen.
Wat mij betreft weinig tot geen verschil.

[Jerommel]

God is doorgaans aangeleerd. Iemand heeft je iets aangereikt. Dat wat men de natuurlijke staat noemt is altijd al aanwezig geweest in jou.
Het kan niet aangepraat zijn. Ik herken veel in deze man. En zo zie je maar weer: theïst of atheïst, uiteindelijk komen we allemaal op hetzelfde plekje uit. Nergens!

Godgelovigen stellen vaak dat het ze door God is aangereikt.

Hmm... Maar het is toch ook het zoeken dat doet vinden.
In hoeverre is dan het zoeken angereikt?
Klinkt onlogisch, maar je kan door omstandigheden in een positie belanden waarin dat zoeken belangrijk wordt.
Misschien zijn dan die omstandigheden aangereikt.

En dat het voor hen de natuurlijke staat is.

Dat vind ik als Christen een vreemde gedachte.
De menselijke natuurlijke staat is een zondaar die gered moet worden toch.
Die reding is bovennatuurlijk, dus dat zou dan het gelovig zijn een bovennatuurlijke staat maken, maar een staat die in dit vlezen lichaam nog niet voltooid is.

[Petra]

Eigenlijk heb je dus het ene implantaat vervangen door het andere.
Eéntje die blijkbaar beter bij je past.

Nee, ik heb de natuurlijke staat gevonden. Das geen implantaat omdat het altijd al aanwezig was. God als implantaat heb ik nooit gehad, ik was altijd atheïst.

Om met peda te spreken... slotjes, sleuteltjes en heel veel:

[HJW]

]Hmm... Maar het is toch ook het zoeken dat doet vinden.
In hoeverre is dan het zoeken angereikt?

Dat kan.
Ik zie alleen geen verschil tussen het zoeken van Hopper en van een gelovige.
Ik zie niet in waarom het ene aangereikt zou zijn en het andere niet.
Ook als je gaat zoeken, krijg je dingen aangereikt.
Het "aanbod" ligt klaar, bij beide zoektochten.

maar je kan door omstandigheden in een positie belanden waarin dat zoeken belangrijk wordt.
Misschien zijn dan die omstandigheden aangereikt.

Dat kan. Maar ook dan zie ik geen verschil.

Dat vind ik als Christen een vreemde gedachte.
De menselijke natuurlijke staat is een zondaar die gered moet worden toch.
Die reding is bovennatuurlijk, dus dat zou dan het gelovig zijn een bovennatuurlijke staat maken, maar een staat die in dit vlezen lichaam nog niet voltooid is.

Dan ervaar je die zondige staat toch als de natuurlijke staat ?

[callista]

Zeer interessant artikel van voormalig pastor Hein Thijssen.
Hij vermeed dogma' s en moraalsystemen
Ik kan het met hem eens zijn dat God een implantaat is.

Slot van het artikel concludeert Thijssen o.a.
" theologie is het denken en redeneren over een god die de mensen zelf gecreëerd hebben"

[Maria K]

God als implantaat is een mooie uitdrukking. Gelovigen kunnen zo'n uitspraak voor zichzelf op waarheid controleren.

Daar zul je nooit achter komen.
Want altijd zal er al voorkennis zijn in je leven.

En onmogelijk zolang de gelovige gelovig is.

[hopper]

Ik zie alleen geen verschil tussen het zoeken van Hopper en van een gelovige.

Dat is er toch wel degelijk. Een gelovige zoekt naar het 'hogere'. Mijn zoeken is altijd op mijzelf gericht geweest. In de jaren 80 ontdekte ik dat ik op mijn medemensen reflecteerde en dat ik zodoende 'iets' in mijzelf aanbracht. Datgene waar mijn zoeken op gericht was, was het achterwege laten van 'iets'. Zodoende is de stille getuige in mij steeds nadrukkelijker naar voren getreden. Maar die was er natuurlijk al vanaf mijn geboorte.

Een gelovige brengt iets in zichzelf aan (het implantaat), ik heb iets verwijderd. Het 'getuige zijn' kun je dan ook niet 'doen' omdat je het al bent.
Het 'getuige zijn' is tevens géén overtuiging. Het is een niet-overtuiging.

Getuige zijn is dus niet iets wat je kunt beoefenen. Je kunt niet zeggen: ik probeer het eens een jaartje. Of: nu komt het me even niet uit.
De stille getuige is atheïst noch atheïst, het staat volledig los van iedere overtuiging. Toch maakt het ook de God van Liefde mogelijk. Liefde is immers net zo min een overtuiging of een denkbeeld of een implantaat.

[Maria K]

]Hmm... Maar het is toch ook het zoeken dat doet vinden.
In hoeverre is dan het zoeken angereikt?

Ik zie alleen geen verschil tussen het zoeken van Hopper en van een gelovige.
Ik zie niet in waarom het ene aangereikt zou zijn en het andere niet.
Ook als je gaat zoeken, krijg je dingen aangereikt.
Het "aanbod" ligt klaar, bij beide zoektochten.

maar je kan door omstandigheden in een positie belanden waarin dat zoeken belangrijk wordt.
Misschien zijn dan die omstandigheden aangereikt.

Dat kan. Maar ook dan zie ik geen verschil.

Dat vind ik als Christen een vreemde gedachte.
De menselijke natuurlijke staat is een zondaar die gered moet worden toch.
Die reding is bovennatuurlijk, dus dat zou dan het gelovig zijn een bovennatuurlijke staat maken, maar een staat die in dit vlezen lichaam nog niet voltooid is.

Dan ervaar je die zondige staat toch als de natuurlijke staat ?

@HJW
Jij omschrijft hoe in het kort hoe ik het ook zie.
Mijn gedachten hierover Iets uitgebreider nu.
Misschien zijn er dan nog overeenkomsten of toch verschillen?

Het zoeken is een gevolg van de natuurlijke behoefte van mensen om te leren.
Om kennis op te doen.
Je kunt dat dan zien als het zoeken op zich de basis is, wat leidt tot alles hoe we ons verder ontwikkelen.
Met de kennis van zowel het goede en het kwade en de gevolgen van dat denken en beoordelen van goed en kwaad.

Verder zoeken doe je op basis van wat je eerder aangereikt hebt gekregen en van wat je kunt bevatten.
Vind je hetgeen wat aansluit op je eigen aard en natuur en eerder verkregen kennis, dan neem je dat weer mee.

Vind je niets op je vragen en geen antwoord wat je kunt bevatten en vrede mee kunt hebben, dan is het heel natuurlijk om dat af te wijzen als zijnde niet goed of niet van toepassing op jou.'
En kan het zijn, dat je dan al je eerdere kennis willen nuanceren en zo weer wil terugkomen op niets.
Maar ook dat "niets" is gebaseerd op kennis.
Kennis, die je niet kon accepteren.
Kennis, die leidt tot ellende en lijden.
Die kennis kun je dan zien als "dat wat niet goed is", dus zondig, zoals christenen het benoemen.
Het "kwaad" in de veel religies en spirituele levensbeschouwingen.
Je kunt dat accepteren van jezelf en er leren mee om te gaan zo goed en zo kwaad als je kunt.

Of jezelf aanpraten, dat alles wat je waarneemt en kennis over hebt alleen maar illusie is.
Dus verder gaan met een "niets".
Wat echter net zo denkbeeldig is.

[hopper]

God als implantaat is een mooie uitdrukking. Gelovigen kunnen zo'n uitspraak voor zichzelf op waarheid controleren.

Daar zul je nooit achter komen.
Want altijd zal er al voorkennis zijn in je leven.

En onmogelijk zolang de gelovige gelovig is.

Een gelovige kan controleren of God als denkbeeld bestaat.
Een gelovige kan controleren of God als angstbeeld bestaat. (Als je niet doet wat ik zeg dan kom je in de hel!)

Een gelovige is tevens getuige van zijn/haar denkbeelden. Door deze voortdurend te checken in allerlei situaties kan men controleren of God een geïmplanteerd denkbeeld is.

Mensen kunnen gegijzeld worden door hun eigen denkbeelden en aannames. Ik ben in het verleden ook 'slachtoffer' geweest van mijn eigen denkbeelden (buiten het religieuze). Ik was dus een zelf-veroorzaakt slachtoffer. En dat is ook meteen het probleem: niemand geeft graag zichzelf de schuld van iets.

[Maria K]

God als implantaat is een mooie uitdrukking. Gelovigen kunnen zo'n uitspraak voor zichzelf op waarheid controleren.

Daar zul je nooit achter komen.
Want altijd zal er al voorkennis zijn in je leven.

En onmogelijk zolang de gelovige gelovig is.

Een gelovige kan controleren of God als denkbeeld bestaat.

Nee, dat doet een mens niet zolang hij een gelovige is.
Waarom zou je, als je die ziet als je schepper en almachtigste in aller eeuwigheid?

Een gelovige is tevens getuige van zijn/haar denkbeelden. Door deze voortdurend te checken in allerlei situaties kan men controleren of God een geïmplanteerd denkbeeld is.

Dat zal alleen een twijfelaar doen.
En de uitkomsten zijn weer afhankelijk van kennis en gevoels- en levenservaring.

Mensen kunnen gegijzeld worden door hun eigen denkbeelden en aannames. Ik ben in het verleden ook 'slachtoffer' geweest van mijn eigen denkbeelden (buiten het religieuze). Ik was dus een zelf-veroorzaakt slachtoffer. En dat is ook meteen het probleem: niemand geeft graag zichzelf de schuld van iets.

Mensen zijn altijd gegijzeld in eigen denkbeelden.
En dat is in de beginfase van ons leven mi. nooit zelf veroorzaakt.
In de eerste fasen van een leven wordt al de basis gelegd van het denken later.
Nog voordat het bewustzijn zich ontwikkeld heeft.

Alleen mensen, die dat beseffen zullen pogen daaruit te komen.
Hoe dat al dan niet is gelukt, is altijd achteraf kennis.
En voor iedereen persoonlijk.
En vooral dat laatste is de reden, dat we nooit een gevoel en een "intens weten" van elkaar kunnen leren of overnemen.
Begrip is er pas in zekere mate bij hetzelfde beleven en ervaren.
Dus mi. altijd pas achteraf.
En meestal na een zelfde soort proces.

[Messenger]

God is doorgaans aangeleerd. Iemand heeft je iets aangereikt. Dat wat men de natuurlijke staat noemt is altijd al aanwezig geweest in jou.
Het kan niet aangepraat zijn. Ik herken veel in deze man. En zo zie je maar weer: theïst of atheïst, uiteindelijk komen we allemaal op hetzelfde plekje uit. Nergens!

Godgelovigen stellen vaak dat het ze door God is aangereikt.
En dat het voor hen de natuurlijke staat is.
Wat jij als de natuurlijke staat ervaart, ervaar ik als onnatuurlijk. Ik voel er geen binding mee. Ik heb niets met “leegte” en dat we “nergens “ komen.

Ook dat is iets wat jij aangereikt hebt gekregen.
Wat mij betreft weinig tot geen verschil.

De leegte bestaat volgens mij wel, alleen ervaar ik die in mijn huidige vorm niet.

In de leegte ontstond de gedachte (het ontwerp), vervolgens ontstond door die gedachte de vibratie/trilling, waaruit vervolgens de materie ontstond.

[callista]

Een variatie op de logos uit Johannes 1?

[hopper]

Mensen zijn altijd gegijzeld in eigen denkbeelden.

Niet om flauw te doen, maar dat mensen altijd gegijzeld zijn door hun denkbeelden is ook een denkbeeld.

En dat is in de beginfase van ons leven mi. nooit zelf veroorzaakt.

Eens. Daarom als gij niet zijt als kinderen....

Van kinderen kunnen zien hoe onbevooroordeeld ze zijn.
Maar dat verpesten we als volwassenen natuurlijk al weer snel.

In de eerste fasen van een leven wordt al de basis gelegd van het denken later.
Nog voordat het bewustzijn zich ontwikkeld heeft.

Hier bedoel jij het bewustzijn ván, vermoed ik. Kleine kinderen zijn niet bewusteloos en gewoon net als wij getuige van de wereld om hen heen.
Als ze groter worden worden ze zich bewust van. (Van dat rotjochie in de zankbak bijvoorbeeld.)

Alleen mensen, die dat beseffen zullen pogen daaruit te komen.
Hoe dat al dan niet is gelukt, is altijd achteraf kennis.
En voor iedereen persoonlijk.
En vooral dat laatste is de reden, dat we nooit een gevoel en een "intens weten" van elkaar kunnen leren of overnemen.
Begrip is er pas in zekere mate bij hetzelfde beleven en ervaren.
Dus mi. altijd pas achteraf.
En meestal na een zelfde soort proces.

Eens. Hein Thijssen heeft in een proces gezeten. Net zoals jij en ik ook altijd in een proces zitten. En ik zie herkenning, hij heeft als theïst dezelfde stille getuige gevonden als ik als atheïst. Wat ik herken is het proces. En ik ben ook een achteraf-prater.

Wat mij bij het volgende brengt: waarom ontdekken sommige mensen wel dat wat universeel is en anderen niet?
Ik heb daar geen antwoord op: de mens kan alleen zichzelf tot dat wat universeel is brengen.
Niemand hier kan ontkennen dat hij 'getuige' is. Iedereen is getuige.

[peda]

Voor mij zijn Godsbeelden een implantaat, of het begrip "" God "' ook een implantaat is, dat onttrekt zich door Transcendentie aan een finale beoordeling. Je blijft bij uitspraken daarover zitten in de persoonlijke "' overtuiging "'; maar een "' overtuiging "' hoe goed ook beargumenteerd, blijft een persoonlijke "" overtuiging"' en niet meer. Duizenden pagina's worden gevuld met de bespreking van persoonlijke Godsbeelden, een enkele pagina houdt zich bezig met Transcendentie en dat is maar goed ook, immers bij Transcendentie past het werkelijke zwijgen.

[Maria K]

In de eerste fasen van een leven wordt al de basis gelegd van het denken later.
Nog voordat het bewustzijn zich ontwikkeld heeft.

Hier bedoel jij het bewustzijn ván, vermoed ik. Kleine kinderen zijn niet bewusteloos en gewoon net als wij getuige van de wereld om hen heen.
Als ze groter worden worden ze zich bewust van. (Van dat rotjochie in de zankbak bijvoorbeeld.)

Precies zoals ik het schrijf.
Het ontwikkelen en het uitbreiden ervan.
Lastig te weten en lastig te begrijpen.
De aanleg om tot bewustzijn te kunnen komen is er, maar de ontwikkeling gaat van fase tot fase.
Het eerste is het bewust worden van het eigen gevoel en later pas het bewustzijn van wat buiten hem gebeurt en nog later de relatie tussen binnen-buiten.
Ook verder heeft dat alles te maken met de ontwikkeling van emoties.

Het denken erover komt pas veel later.
En het bewuste denken nog veel later.
En dat zowel aangaande het innerlijk als het omgaan met wat van buiten komt en de wisselwerking daarin.

Goede artikelen hierover vind je op deze website.
Hoe ontwikkelt zich het zelfbewustzijn van emoties (zelfbewuste emoties) bij kinderen?
Ik heb deze pagina even uitgelicht om duidelijk te maken wat ik bedoel.
Maar alle aspecten hier beschreven zijn eigenlijk bere-interessant en een must om te weten, als je het hebt over deze materie.
"Rond het derde jaar gaat zelfevaluatie van het kind een rol spelen bij de emoties."
Vooral deze leeftijd is voor kinderen vaak een mijlpaal.
Het geleidelijke proces van het eigen maken van de emotionele regels begint al vroeg door de invloed van de ouders.

Verdere ontwikkeling vanaf 4 jaar.
Sociaal-emotionele ontwikkeling per leeftijdscategorie
Hier wordt ook goed beschreven hoe een kind verder in zijn zelfbewustzijn ontwikkelt.

Ik heb dit altijd een heel grote stap gevonden.

4-7 jaar
Een kleuter krijgt steeds meer een besef van een eigen ik. Dat zorgt voor meer bewustzijn van de eigen kwetsbaarheid, wat wel eens angstgevoelens kan opleveren. Ook leert een kleuter zijn eigen emoties en die van anderen kennen, zeker door de groep. Het vermogen zich in anderen te verplaatsen (empathie) ontwikkelt zich in deze leeftijd in zoverre dat kinderen denken dat anderen dezelfde emoties hebben. Dit is bijvoorbeeld te merken als een kleuter een andere kleuter troost als deze pijn of verdriet heeft, een emotie die de kleuter zelf ook kent.

Er zijn nogal wat mensen die deze fase maar moeilijk lijken doorgekomen te zijn of erin zijn blijven hangen.

Hetzelfde geldt voor:

Ook 10-12-jarigen zijn erg gericht op leeftijdsgenoten. Ze willen graag dat kinderen van hun eigen leeftijd hen positief beoordelen en proberen zich daarom te onderscheiden. Tegelijkertijd willen ze graag dat de groep hen accepteert en conformeren ze zich aan de groepsnormen. Ook het vergelijken met anderen om een steeds sterkere eigen identiteit te ontwikkelen gaat in deze leeftijdsfase door. Ze zijn hierin wel kritischer want ze kijken ook hoe ze niet willen zijn.

Wat mij bij het volgende brengt: waarom ontdekken sommige mensen wel dat wat universeel is en anderen niet?
Ik heb daar geen antwoord op: de mens kan alleen zichzelf tot dat wat universeel is brengen.
Niemand hier kan ontkennen dat hij 'getuige' is. Iedereen is getuige.

Misschien dat je verder komt met antwoorden bedenken, als je je realiseert wat de stappen, beschreven in deze laatste 2 citaten werkelijk inhouden?
En hoe dat uitwerkt bij mensen, die daar {gedeeltelijk) zijn blijven steken?

[Jerommel]

]Hmm... Maar het is toch ook het zoeken dat doet vinden.
In hoeverre is dan het zoeken angereikt?

Dat kan.
Ik zie alleen geen verschil tussen het zoeken van Hopper en van een gelovige.
Ik zie niet in waarom het ene aangereikt zou zijn en het andere niet.
Ook als je gaat zoeken, krijg je dingen aangereikt.
Het "aanbod" ligt klaar, bij beide zoektochten.

Er is toch een verschil tussen dat dingen klaar liggen om (d.m.v. zoeken) gevonden te worden en dat dingen aangereikt worden (zonder te zoeken).

maar je kan door omstandigheden in een positie belanden waarin dat zoeken belangrijk wordt.
Misschien zijn dan die omstandigheden aangereikt.

Dat kan. Maar ook dan zie ik geen verschil.

Nou, als 'kind van deze tijd' is het mij iig duidelijk dat new age / gnostishe ideeën volop worden aangereikt in populaire media en het Christelijke geloof eigenlijk niet.
Het Christelijke geloof wordt voornamelijk negatief weergegeven.
Dat lijkt me toch een verschil.

[callista]

Het christelijk geloof en dan voornamelijk het streng orthodoxe heeft haar langste tijd gehad in mijn optiek...
Kijk maar naar de kerken die leeglopen...
Men gelooft veelal nog wel, maar het heeft vaak een ander perspectief gekregen....

[Mart]

Het christelijk geloof en dan voornamelijk het streng orthodoxe heeft haar langste tijd gehad in mijn optiek...
Kijk maar naar de kerken die leeglopen...
Men gelooft veelal nog wel, maar het heeft vaak een ander perspectief gekregen....

In landen waar mensen nog onder een hard bewind of een economisch juk leven, zal men in godsdienst nog hoop zoeken. Maar in alle westerse landen waar dat niet het geval is, lopen de kerken inderdaad leger en leger. Nietzsche sloeg de spijker op de kop toen hij Zarathustra zich zo'n 150 jaar geleden liet afvragen ''Zou het mogelijk zijn? Deze oude asceet in zijn bos heeft niet gehoord dat God dood is!''