Vrolijke denkexercities

[Petra]

Ik was op zoek naar pragmatisme, daar heb ik wel feeling mee. Kwam ik William James tegen...en heb die uiteraaaard aangeklikt.
Een interessant artikel..

https://www.groene.nl/artikel/vrolijke-denkexercities

Hij wilde de filosofie uit zijn abstracte ivoren toren lokken en weer onder de mensen brengen. De wijsbegeerte diende terug te keren naar het publiek, ter vertroosting en aanmoediging. Zij moest zich weer richten op de dynamische menselijke ervaring van alledag, zich afkeren van elk absolutisme en cruciale vragen stellen. Hoe te leven? Waar gaat de wereld naartoe? Kan de toekomst er anders uitzien dan het verleden? James zag de waarheid als een relatief begrip. De waarheid leeft grotendeels op krediet en is dienstig aan wisselende wijzen van denken. Waarheden en werkelijkheden veranderen voortdurend. De wereld is wat wij ervan maken, inclusief de waarheid. James’ pragmatische methode had één vast beginsel: waar is wat werkt, wat iets oplevert. Truth is what pays

James ziet twee lees-wijzen: de monistische, die het mystieke en kosmische benadrukt, en de pluralistische, die zich concentreert op de mogelijkheden van de lezers, op hun energieke zelfvertrouwen. De pluralistische leeswijze is pragmatisch, omdat die de geest voedt met een reeks gedetailleerde voorstellen «over een mogelijke toekomst».

Nou dat klinkt prima pragmatisch ja.. maar verder... wie Is U dan wel beste James? Nouououou... dat klinkt goed, daar kunnen we vele kanten mee op:

Wie William James een pragmatische idealist, een nuchtere anarchist, een vrije-wil-determinist of een pluralistische monist noemt zit op het goede spoor.

Ben jij het daarmee eens Peda of heb jij meer of andere kenmerken opgemerkt bij James?

Ik vond zijn vrije wil stelling ook aardig gevonden:

De vrije wil betekent het scheppen van iets nieuws, iets wat er nog niet was.» Noem deze denkexercities maar vrolijke dialectiek, het vrijelijk jongleren met tegenstellingen dankzij een lenige geest en rekkelijke definities. De wereld is één en veel: pluralistisch monisme.

Maar dan...

Zijn verzamelde lezingen, Pragmatisme: Een nieuwe naam voor enkele oude denkwijzen, vormen de kern van James’ activistische filosofie die voortborduurt op het individualisme vol burgerlijke ongehoorzaamheid van Thoreau, maar die zich eerder richt op oriëntatie (op alle menselijke ervaringen, inclusief de religieuze) dan op confrontatie met eeuwige dogma’s, onwrikbare doctrines en gesloten denksystemen. Het is zinloos te wikken tussen voorbeschikt en vrij of tussen materialistisch en spiritueel. Aan dergelijke discussies komt geen einde en ze zijn dus niet pragmatisch.

Met daartegenover.. en daar ben ik het ook wel mee eens:
Pragmatisch Maar dan toch weer niet als het de Schone kunsten betreft.

Maar wie het pragmatische nuttigheidsprincipe op de kunst en de filosofie loslaat, maakt ze willens en wetens ondergeschikt aan de ethiek van de dag. En waar blijft de esthetiek dan? Die verdwijnt in het sociaal realisme van de doorsnee mens. Noem mij maar geen wat-levert-het-op-pragmaticus, geef mij maar een nuchtere romanticus die in vervoering kan raken van «nutteloze» schoonheid, van een mooie formulering die de kern van onze existentie raakt. Maar William James blijft nuttig als een oude bondgenoot tegen al te esoterische wijsgeren.

Wat heeft jullie voorkeur?
Pragmatisch nuttig of esthetiek van de schoonheid of een combi of soms het ene een soms het andere of helemaal wat anders?

[peda]

Hallo Petra,

Pragmatici zijn veelal realisten. William James was psycholoog met als specialiteit het domein "' godsdiensten ''dat is dus het gebied van de meta-fysica. Voor mij persoonlijk leeft hij met zijn uitspraak "' vertel mij Uw Godsbeeld en ik zeg U wie U bent "". Ik zie dat nog steeds van toepassing in de praktijk van het leven. De mens zoekt , als het even kan, naar het Godsbeeld waar hij/zij zich het beste bij thuis voelt. James heeft zich in mijn herinnering ook bezig gehouden met de ( mentale ) situatie van die gelovigen die in een sociale omgeving leven waar een niet bij hen passend Godsbeeld wordt gevolgd. Maar daar zou ik mij echt weer in moeten verdiepen, om het boven tafel te halen. In zijn tijd waar de verzuiling nog groot geschreven werd, was die uitgangspositie veel belangrijker als tegenwoordig met de enorm grote mobiliteit. Heden ten dage is het heel gemakkelijk om God Naar Eigen Wens te volgen, eertijds was dat voor de meesten door de sociale controle gewoon onmogelijk.

[hopper]

Pragmatisme speelt zich louter af in het wordende, dus ach, waarom niet?

[peda]

Pragmatisme speelt zich louter af in het wordende, dus ach, waarom niet?

Hallo Hopper,

Voor mij ben jij een "' bodhisatta"'.

[hopper]

Pragmatisme speelt zich louter af in het wordende, dus ach, waarom niet?

Hallo Hopper,

Voor mij ben jij een "' bodhisatta"'.

Mijn raakvlak met het boeddhisme is niet zo groot. Ze hanteren een indeling in bodhisatta's, Boeddha's, eerwaardes en weet ik veel wat nog meer.
Maar zodra je gaat opdelen ben je bezig met het beoordelen van anderen en dualiteit. Ik zie dat als onzinnig. In het Koninkrijk God's herkennen de geliefden elkaar zonder titel.

[Petra]

Hallo Petra,

Pragmatici zijn veelal realisten. William James was psycholoog met als specialiteit het domein "' godsdiensten ''dat is dus het gebied van de meta-fysica. Voor mij persoonlijk leeft hij met zijn uitspraak "' vertel mij Uw Godsbeeld en ik zeg U wie U bent "". Ik zie dat nog steeds van toepassing in de praktijk van het leven. De mens zoekt , als het even kan, naar het Godsbeeld waar hij/zij zich het beste bij thuis voelt. James heeft zich in mijn herinnering ook bezig gehouden met de ( mentale ) situatie van die gelovigen die in een sociale omgeving leven waar een niet bij hen passend Godsbeeld wordt gevolgd. Maar daar zou ik mij echt weer in moeten verdiepen, om het boven tafel te halen. In zijn tijd waar de verzuiling nog groot geschreven werd, was die uitgangspositie veel belangrijker als tegenwoordig met de enorm grote mobiliteit. Heden ten dage is het heel gemakkelijk om God Naar Eigen Wens te volgen, eertijds was dat voor de meesten door de sociale controle gewoon onmogelijk.

Ja dat heb ik begrepen.
Heden ten dage is alles naar Eigen Wens in te vullen, maar dat geldt voor een beperkt deel der mensheid. Vandaar ook alle vernieuwingen & new age bewegingen enzo in NL. Maar ook de terugkeer naar traditie/oorspronkelijke evangelische waarden. Het is allemaal beweging en tegenbeweging.
Wat sociale omgeving met niet bij hen passend Godsbeeld denk ik bv. aan moslims in NL, of christenen daar. Allemaal schipperen maar ik denk dat het dankzij de NL historie.. (revoluties, verlichting, acceptatie van andere manieren van zingeving en *pacificatie tussen geloofsgroepen) voor moslims in NL wat prettiger leefbaar is dan voor christenen daar.
Als Hindoe word je geboren, er zijn er enkelen die zich bekeren tot boeddhist of christen maar dat verandert niks aan hun kaste.


* Al zou je soms door dat forumgetik kunnen denken dat het met die pacificatie tussen gelovigen nogal tegenvalt. Maar hm.. ik denk niet dat dat de doorsnee is. Voor de doorsnee NL-er is bekeringsdrift foei en Eigen Wens invulling prima.